Onderwerp: hulp en opvang tienermoeders 

Met goede opvang en begeleiding van tienermoeders die zichzelf niet kunnen redden, sla je een dubbele slag. Niet alleen heeft de jonge moeder meer kans een gezond en (financieel) zelfstandig leven op te bouwen, ook het kind heeft baat bij een stabiele leefomgeving. 

Bij een bezoek dat de Christen Unie dit voorjaar aan de crisisopvang van Iriszorg bracht, bleek dat het aantal tienermoeders (waaronder ook de wat "oudere "jonge moeders worden verstaan) dat daar aanklopt aanzienlijk is. Nu, een half jaar later is dat nog steeds zo. Er zijn altijd wel een of meerdere tienermoeders die gebruik maken van de kortdurende opvang aldaar. Echter, langdurige zorg en begeleiding kan men daar de vrouwen uiteraard niet bieden. En adequate doorstroommogelijkheden zijn er na de korte periode in de crisisopvang in Arnhem niet.  

Navraag over opvang en vooral begeleiding van tienermoeders en een onderzoekje naar cijfers leverde o.a. het volgende beeld op: 

-       Het Rijk levert een impulsbijdrage voor hulp en opvang van tienermoeders als die gemeente daar beleid voor heeft ontwikkeld.

-       Het aantal tienermoeders in Arnhem is bij de gemeente onbekend.

-       De vrouwenopvang Hera besteedt bij de "Centrale intake voor opvang en hulpverlening" speciale aandacht aan tienermoeders. Echter, bij Hera is vooral mishandeling een indicatie voor hulp/opvang, terwijl veel tienermoeders niet in een mishandelingsituatie verkeren.

-       In 2009 hebben 66 tienermoeders tot 24 jaar Hera gebeld voor informatie, advies en opname. Hiervan zijn 38 opgenomen in de opvang. ( De capaciteit is niet groot; bij een overschrijding van het aantal vragen voor opvang wordt doorgestuurd naar opvanglocaties in de regio, o.a. Apeldoorn). In het eerste halfjaar van 2010 zijn de volgende cijfers bekend: 23 meisjes tot 18 jaar opgevangen, waarvan 5 met kind.

-       HGM geeft voorlichting over/voor tienermoeders.

-       Lindenhout heeft ook een meidenopvang, (minder grote aantallen, maar zwaardere problematiek)

-       Er zijn (incidentele) gespreksavonden voor tienermoeders, o.a. in de Madser. 

Veel tienermoeders kunnen zichzelf prima redden. Vooral als ze een adequaat netwerk om zich heen hebben; een omgeving die hen stimuleert en helpt bij scholing, kinderopvang, opvoeding, huisvesting en financiën. Het zijn vooral de tienermoeders die geen of een slecht functionerend sociaal netwerk hebben die in de problemen komen. Bij de crisisopvang van Iriszorg ziet men daarnaast dikwijls bijkomende problematiek, zoals schulden, meerdere losse relaties, en het niet geschoold zijn. Hierdoor lukt het deze vrouwen niet een (financieel) gezond zelfstandig leven op te bouwen voor henzelf en voor hun kind. Vanzelfsprekend is begeleiding hierbij niet iets dat in enkele weken is afgerond.

De ChristenUnie is van mening dat het in Arnhem enerzijds ontbreekt aan noodzakelijke, langdurige en grondige begeleiding van tienermoeders, en anderzijds aan een overzichtelijk verwijssysteem, en heeft daarom de volgende vragen aan het college: 

1. Kan het college aangeven of, en zo ja hoe de impulsbijdrage van het Rijk bestemd voor hulp en opvang aan tienermoeders wordt besteed? Oftewel is er in Arnhem beleid voor ontwikkeld?

2. Is het college ervan op de hoogte dat, zoals men bij de crisisopvang van Iriszorg constateert, doeltreffende doorstroommogelijkheden voor tienermoeders ontbreken?

3. Is het college bereid te onderzoeken of het mogelijk is in Arnhem de langdurige opvang en begeleiding van tienermoeders vorm te geven, waarbij de hulp gericht is op moeder en kind?

4. Dit onderzoek evt. regionaal uit te voeren, in overleg met de provincie?

5. Is het college bereid te zorgen voor een overzichtelijk verwijssysteem voor tienermoeders, en er zorg voor te dragen dat dit bekend gemaakt wordt bij alle betrokken instanties (waaronder Crisisopvang van Iriszorg, Pactum, Lindenhout, ROC`s, woningcorporaties, HGM en huisartsen?

Algemeen

Het college deelt de mening van de ChristenUnie dat je met goede opvang en begeleiding van tienermoeders die zichzelf niet kunnen redden een dubbele slag slaat. Reden waarom het college er alles aan doet om de jonge moeder en haar kind, vanaf de zwangerschap, waar nodig te ondersteunen. 

1. De impulsbijdrage van het Rijk is bestemd voor de centrumgemeente Arnhem. Dat omvat de regio Arnhem (11 gemeenten) en de regio Achterhoek (8 gemeenten). Het budget voor de Achterhoek is op basis van een verdeling per inwonertal geclaimd door de gemeente Doetinchem. Het budget voor de regio Arnhem voor 2010 is onderdeel van de pakketmaatregel WMO. Er ligt een plan van ROC RijnIJssel, Lindenhout, Pactum en KR8corporaties. Het plan is nog in concept. Met de initiatiefnemers is afgesproken dat de startconferentie over tienermoeders die de gemeente samen met hen in februari 2011 organiseert, richting geeft aan uitvoering van het plan. Voor de uitvoering zal de impulsbijdrage worden ingezet.
2. De gemeente heeft verschillende beleidskaders waarin aandacht is voor tienermoeders zoals  voortijdig schoolverlaten (aanval op de uitval), jeugdbeleid en beschermd en weerbaar (vrouwenopvang, waaronder tienermoeders). Er is geen specifiek tienermoederbeleid. Dat betekent niet dat er geen activiteiten ter ondersteuning van tienermoeders worden uitgevoerd. Er zijn immers veel algemene voorzieningen voor jongeren en ouders in de stad, waar ook tienermoeders gebruik van maken. Hieronder treft u een overzicht aan van het huidige aanbod en de belangrijkste samenwerkingafspraken tussen betrokken partijen.  

Voorbeelden daarvan zijn:

• Prenatale voorlichting door Stichting Thuiszorg Midden Gelderland. De stichting Thuiszorg bezoekt alle toekomstige tienermoeders.
• (Preventieve) Praktische Gezins Ondersteuning vanaf 2010 voor tienermoeders
• Speciale aandacht voor tienermoeders bij het jongerenloket van de gemeente Arnhem
• Sport en Zorg, een project van het gemeentelijke sportbedrijf samen met Pactum en Lindenhout, ook gericht op jonge moeders en hun kinderen
• Praktijkgericht leren, een project van het Sportbedrijf samen met het ROC voor jongeren tot 23 jaar. Een tienermoeder is rolmodel voor dit project. Een uitgebreid artikel over de jonge moeder staat in de Arnhemse Koerier van 29 september jl.

Sinds vorig jaar is de gemeente betrokken bij een initiatief van ROC Rijn IJssel, Lindenhout, Pactum en KR8 corporaties. Dit initiatief signaleert de problematiek bij een aantal tienermoeders in het onderwijs en de huisvesting en heeft geresulteerd in een plan van aanpak Jonge moeders in Arnhem d.d. augustus 2010. De gemeente ondersteunt dit initiatief en werkt mee aan verdere concretisering van het Plan van aanpak Jonge moeders in Arnhem. 

3.  Het college is bereid te onderzoeken of het mogelijk is in Arnhem de langdurige opvang en begeleiding van tienermoeders vorm te geven, waarbij de hulp gericht is op moeder en kind.

Op korte termijn werkt het college mee aan het realiseren van huisvesting en begeleiding voor vier jonge tienermoeders. Dit is een van de actiepunten uit het plan van aanpak Jonge moeders in Arnhem, namelijk het realiseren van vier plekken waar jonge moeders met begeleiding kunnen wonen. KR8corporatie Volkshuisvesting is bereid hiervoor vier HAT eenheden beschikbaar te stellen. De gemeente regelt de begeleiding via de Praktische GezinsOndersteuning die vanaf 1 januari 2011 inzetbaar is. Zo kan op korte termijn concreet voor vier tienermoeders een doorstroommogelijkheid uit de crisisopvang worden gerealiseerd.

Nader onderzoek zal moeten uitwijzen in hoeverre deze vorm van huisvesting met begeleiding een antwoord is op de behoefte aan langdurige opvang en begeleiding voor moeder en kind.   

4.  Het college zal bovenstaande activiteiten laten onderzoeken en daarover contact opnemen met de Provincie om de regionale aanpak te waarborgen. 

5. Het college is bereid te zorgen voor een overzichtelijk verwijssysteem voor tienermoeders, en er zorg voor dragen dat dit bekend wordt gemaakt bij alle betrokken instanties. In dit verband denken we ook aan de Verwijsindex Risicojeugd Regio Arnhem (VIRA), die nu al voor Arnhem en de regiogemeenten werkt.

Samen met ROC, Lindenhout, Pactum en de KR8 corporaties organiseert de gemeente in februari 2011 een startconferentie tienermoeders. De regierol ligt op nadrukkelijk verzoek van de partners bij de gemeente. Voor deze conferentie worden alle organisaties uitgenodigd die met tienermoeders werken. Ook alle regiogemeenten en de provincie worden uitgenodigd. De uitkomst van de startconferentie geeft richting aan het gewenste beleid voor tienermoeders.