De discussie over het kunstencluster is veel Arnhemmers ontgaan. Heel begrijpelijk, de keuze om al dan niet het Museum voor Moderne Kunst en het Filmtheater te verhuizen naar een groot nieuw te bouwen pand aan de Rijnkade, het Kunstencluster, is er een voor de gemeenteraad, en (cultureel) betrokkenen. De meeste Arnhemmers hebben wel wat anders aan hun hoofd, zo blijkt.

De gemeenteraad heeft een zogenaamd ‘voorlopig (positief) besluit’ genomen over deze verhuizing, maar daarbij gekozen om het via een referendum de Arnhemmers voor te leggen. Het standpunt van de ChristenUnie in deze discussie was duidelijk. Geen kunstencluster, maar ook geen referendum. De belangrijkste reden voor dat laatste was dat een referendum pas geldig is bij een opkomst van 30%. Gezien de geringe belangstelling voor het onderwerp (N.B. in de raadzaal waren bij de behandeling nagenoeg alleen maar wat ingewijden in de zaal) zal die 30% niet gehaald worden. Een erg duur grapje! Bovendien vindt de ChristenUnie dat de raad, als gekozen volksvertegenwoordiging, zelf de knoop moet doorhakken.

Maar de meerderheid besliste anders, en er is dus een referendum op 15 mei.

Op de vraag aan de ChristenUnie of u moet gaan stemmen, is het antwoord dan ook:  Ja, stem tegen! Nu er gekozen is voor een referendum, is de gang naar de stembus nog de enige mogelijkheid om het Kunstencluster tegen te houden, mits die 30% gehaald wordt. Maak gebruik van uw democratisch recht!

Over het Kunstencluster, de aanleiding en achtergronden is eerder het onderstaande stuk geschreven. Ter informatie plaatsen we het hier nogmaals.

De geloofwaardigheid van Rijnboog…

De zuidelijke binnenstad is snel gebouwd in de periode van de wederopbouw na WOII. Al decennia wordt er gepraat over het aanpakken van dit stuk ‘minder geslaagde’ stad. Op het toppunt van de welvaart en economische voorspoed is het plan Rijnboog ontstaan, met een haven, en het cultuurcluster als belangrijkste elementen. Publiek en privaat sloegen ferm de handen in een voor het opknappen van dit gebied.

In het laatste coalitieakkoord verdween gelukkig echter de haven als aanjager van de ontwikkeling, en bleef er een ‘culturele trekker’ over. Het oorspronkelijke kunstencluster moest een publiek gebouw aan de Rijn worden met een samenvoeging van het museum, schouwburg en het filmtheater. Maar ondertussen is de private zijde van de samenwerking in geen velden of wegen meer te bekennen. En wie zit er nu met al het opgekochte vastgoed en dus met de risico’s?  De publieke zijde, de gemeente. Inmiddels wordt door het college gezegd dat ‘het kunstencluster de geloofwaardigheid van Rijnboog moet bekrachtigen en tempo van de gebiedsontwikkeling versnellen….’ De omgekeerde wereld! En door de tijd en de crisis is ook het kunstencluster alweer gehalveerd.

Maak keuzes die passen bij het economisch tijdsgewricht…

Duidelijk mag zijn dat Rijnboog, de haven en het kunstencluster in een ander economisch tijdsgewricht zijn ontstaan dan het huidige. Op zich hoeft dat niet zo’n probleem te zijn. Al eeuwen wisselen perioden van groei en economische stabiliteit of neergang elkaar af. Ook in Arnhem. De kunst is echter wel om je als stad terdege bewust van te zijn in welk economisch tijdsgewricht je je bevindt en van daaruit als raad de juiste keuzes te maken. En het is juist de bedoeling om ook in tijden van crisis visionaire besluiten te nemen met het oog op de toekomst van de stad. Maar laat het dan wel goede en weloverwogen besluiten zijn. Vanuit verantwoord rentmeesterschap en met oog voor alle uitgaven en investeringen die een gemeente doet. De ChristenUnie heeft altijd gehamerd op financiële haalbaarheid, en vreest de risico’s van een plan waarbij de gemeente veertig jaar een hele dure en vooral risicovolle accommodatie gaat exploiteren en beheren.  

Elke euro kun je maar een keer uitgeven, en de ChristenUnie heeft meer ambities dan alleen culturele en stedenbouwkundige.

Doe het goed, of niet, maar zeker niet half..

De keuze voor een kunstencluster aan de Rijn is op zich al vrij fragiel. Volgens het schetsontwerp Rijnboog/ Nieuwstraat liggen culturele functies in Arnhem traditiegetrouw aan de singels. Dit zou volgens het schetsontwerp ervoor pleiten het kunstencluster een plek aan de Rijnkade te geven, omdat deze gaat aansluiten op de groene singels rond de binnenstad. Een beetje gezocht. Volgens het schetsontwerp ontstaat er voor wat betreft het kunstencluster juist door de combinatie van museum, schouwburg en filmtheater een goede wisselwerking waardoor er meerwaarde ontstaat. Met de halvering van het kunstencluster is van deze argumentatie weinig meer over. Doe het of goed, of niet, maar zeker niet half.

Wat dan wel te doen?

Renoveer de schouwburg, Musis Sacrum, het Filmhuis en het Museum, en zorg voor een plan waarbij de huidige accommodaties met een doorkijk van 40 jaar op orde blijven. Houdt voor de toekomst de mogelijkheid van uitbreiding (op de huidige locaties) open.

Volgens de berekeningen kost dit jaarlijks € 1,25 miljoen. Daarbij willen we ook € 0,4 miljoen investeren in Musis en de depotproblematiek. Dat betekent dat we, vergeleken met de plannen van het college, per jaar € 1,3 miljoen in andere zaken kunnen investeren. (zie pag 42 van http://www.old.arnhem.nl/bi_brondoc/BW/2013/01/08/nota%20voor%20av09%20variantenstudie%20kunstencluster.pdf

Vooruit kijken

En wat te doen met Rijnboog, of de restanten daarvan? Ook de ChristenUnie wil dat de aanpak van het zuidelijk deel van de binnenstad wordt opgepakt. Het beter verbinden van de binnenstad met de Rijn is een prachtige ambitie, evenals het toevoegen van nieuwe woonmilieus aan de binnenstad. Echter, het opstappen van de marktpartijen, vorig jaar, is veelzeggend. Private partijen stappen uit een samenwerking omdat zij de risico’s op dit moment niet kunnen beheersen, omdat zij gezien het huidige economische tijdsgewricht dergelijke investeringen niet kunnen en willen doen. (N.B. Private partijen stappen echt niet uit een samenwerking omdat de culturele instellingen op hun huidige locaties blijven!)

Deze signalen moet het college serieus nemen.

De ChristenUnie wil hier niet mee zeggen dat door de aanpak van de zuidelijke binnenstad een streep gaat. Na 7 magere jaren breken er ongetwijfeld weer 7 vette jaren aan. Maar ook in die zeven magere jaren wil de ChristenUnie verantwoordelijkheid tonen.

Daarom pleiten we voor een andere, nieuwe flexibele manier van ontwikkelen. Een nieuwe, bij Arnhem en bij de tijd passende visie op en ontwikkelstrategie voor de zuidelijke binnenstad. We hebben goed om ons heen gekeken en zijn enthousiast geworden over het zgn. Vlaams model. (Organisch ontwikkelen) Minder vooraf vastleggen en meer loslaten. Kort gezegd komt er daardoor meer ruimte voor initiatieven, verschillende scenario’s snelheden en eindbeelden. Een soort stedenbouwkundige vrijplaats. Dit biedt enorm veel ruimte voor levendigheid, creatieve ideeën en culturele broedplaatsen, en het spreidt de risico’s. Niet alleen voor de gemeente maar ook voor private partijen kent een dergelijke ontwikkelstrategie een, bij de huidige tijd, meer passend risicoprofiel.

Addy Plieger

Arthur Borst